عنوان موضوع ارسالی :  پرورش خلاقيت و ايده پردازي
صاحب نظران در زمينه روش هاى آموزش و پرورش خلاقيت نظرياتى را ابراز كرده اند. به عنوان نمونه، تورنس، دانشمند معروف، براى رشد و پرورش خلاقيت توصيه هايى را به والدين و مربيان مى نمايد تا از اين طريق بتوانند زمينه را براى بروز خلاقيت فرزندان و متربيان خود آماده نمايند.

. تجسم([29]) قوى: توانايى تصور و تجسم اشيا، مفاهيم و فرايندها امكان بروز خلاقيت را بيشتر مى كند. بهتر است تصويرها زنده، متنوع، روشن و قوى
باشند. تحريك كنجكاوى، انواع بازى هاى فكرى، نقاشى، تجسم آنچه بيان يا خوانده مى شود و دستكارى تصاوير روش هاى مفيدى براى اين مهارت مى باشد.

2. درك مطلب: در اين زمينه بايد مطلب اصلى فهميده شود و موارد غيراساسى و بى مورد را كنار گذاشت. براى آموزش اين مهارت به عنوان نمونه مى توان داستانى را براى كودكان خواند و از آن ها خواست تا اصل مطلب را به تصوير بكشند و يا آن را به شعر درآورند و يا خلاصه نمايند. هرچه مطلب ساده و
روشن باشد، دريافت اصل مطلب راحت تر است.

3. توجه به عواطف: در نظر گرفتن احساسات و عواطف نقش بسزايى در رشد و يا عدم رشد خلاقيت دارد. عواطف مى تواند باعث شور و شوق شود و يا در جنبه منفى عامل بازدارنده باشد.

4. قدرت تخيل: در اين روش فرد خود را جاى چيز ديگر قرار مى دهد. روش هاى پرورش تخيل بسيار متنوع است; مثل خواندن و نوشتن داستان هاى تخيلى و علمى. اختراعات و ابداعات بسيار زيادى وجود دارند كه نتيجه قدرت تخيل افراد است.

5. ابتكار:([30]) در اين روش بايد از فرد خواست تفكر عادى و آنچه را كه
عادت كرده است كنار بگذارد و به تفكر غيرمعمولى توجه نمايد. او نبايد ازاينكه تفكرى متفاوت با ديگران دارد اضطراب داشته باشد.

6. توانايى درونى: رشد و پرورش تجسم مسائل پنهانى و درونى مى تواند نقشمؤثرى در خلاقيت داشته باشد. تمركز، دقت و توجه به مسائل درونى فرايندخلاقيت را تسهيل مى نمايد.

7. بررسى راه هاى متفاوت: والدين و مربيان بايد از كودكان بخواهند راه حلهاى گوناگونى را براى حل مسائل در نظر گيرند. يافتن راه حل هاى متفاوت و
دورى از انتقاد([31]) نسبت به ايده ها و عدم محدوديت در ارائه انديشه هازمينه را براى خلاقيت مهيا مى نمايد.

8. شوخ طبعى:([32]) از ويژگى هاى افراد خلاق شوخ طبعى است. شوخ طبعى بهاين معناست كه فرد مسائل بى ربط و نامناسب را كه بر خلاف آداب معمول استبه هم مربوط مى سازد. بنابراين، بايد آن را تقويب و تأييد نمود.

9. زود قضاوت نكردن: بايد به كودكان آموزش داد كه از قضاوت عجولانه بدونتفكر و پيشداورى و تعصب خوددارى نمايند و در داورى تفكر و استدلال رامدنظر قرار دهند.

10. نگاهى دوباره: از مسائل مهم خلاقيت، داشتن نگرشى متفاوت است. فردخلاق به دنبال جنبه هاى جديدى است.تغيير نقش از روش هاى مؤثر در خلاقيت است; مثلا، جابه جايى نقش ها مانندمعلم ـ دانش آموز، والدين ـ كودك مى تواند نقش ها را تغيير داده و انديشههاى جديدى به وجود آورد.

نقش معلم در پرورش خلاقيت

بررسى و مطالعه زندگى انسان هاى خلاق حاكى از آن است كه هنگامى خلاقيت بهشكوفايى مى رسد كه شخص بتواند بين آنچه در درون دارد و آنچه از محيط مىآموزد ارتباط برقرار نمايد; بدين معنا كه طبيعت يا فطرت با تربيت هماهنگباشد. بنابراين، براى رشد و گسترش خلاقيت،

 بايد مربيان تربيتى به نكاتزير توجه كافى مبذول دارند:

سؤالات بحث انگيز مطرح نمايند، از وسايل كمكآموزشى بهره بگيرند، ارتباط مسائل درسى را با واقعيت هاى زندگى بياننمايند، از محركات مختلف مثل تصاوير و نمودار استفاده كنند، به تخيلاتدانش آموزان اهميت دهند، اعتماد به نفس دانش آموزان را تقويت كنند، دردانش آموزان احساس آرامش ايجاد نمايند، مطالب درسى را با مطلب قبلى وتجارب دانش آموزان تنظيم كنند، فعال بودن دانش آموزان در جريان درس رامورد توجه قرار دهند، فرصت فكر كردن به دانش آموزان بدهند، تحقيق وجستوجو را تقويت كنند، به درك و فهميدن بيش از حفظ كردن([33]) عنايتداشته باشند، به افكار و عقايد دانش آموزان احترام بگذارند، از پاسخ ها وسؤالات عجيب و غريب و بى ربط دانش آموزان ناراحت نشوند و از آن استقبالنمايند، به كيفيت يادگيرى اهميت بدهند، روش بحث و گفتوگو را انتخابنمايند، برخى مواقع از خود دانش آموزان بخواهند مسائلى را مطرح كنند، بهراه ها و جواب هاى مختلف توجه كنند نه اينكه فقط يك راه حل مشخص و معينرا مدنظر داشته باشند، و قدرت تجزيه و تحليل و انتقادى بودن را در دانشآموزان رشد دهند.

روش تدريس معلم از نكات قابل اهميت در پرورش خلاقيت است. بنابراين، روشتدريس او بايد اكتشافى و فعال باشد، يعنى روش هايى را به كار بندد كه
دانش آموزان را به فعاليت وادارد، جلسات بحث و گفتوگو تشكيل دهد و آن هارا با مسائل روبه رو سازد. معلم بايد دانش آموزان را به خطرپذيرى معقول
تشويق نمايد. منظور از خطرپذيرى به مخاطره انداختن زندگى نيست.

دانشمندانى همچون شكسپير (نمايش نامه نويس)، داستايوسكى (داستان نويس) وپيكاسو (نقاش) با خطرپذيرى، به چنين موفقيت هايى دست يافتند. بنابراين،شكيبايى و صبر در برابر شكست را بايد به دانش آموزان آموخت.

دانشمندان، دنيا را فقط سياه و سفيد نمى بينند و فعاليت هايشان را بهصورت قانون همه يا هيچ تنظيم نمى كنند، آن ها بارها تغيير عقيده مى دهند
و سبك خود را عوض مى كنند و مكرر آثارشان را بازبينى مى كنند تا نتيجهمطلوبى بگيرند و هيچ گاه آن را تكميل شده تلقّى نمى كنند.

به دانش آموزان بايد فرصت آزمايش و خطا داد و نبايد به خاطر اشتباه درشيوه تفكر، آن ها را تنبيه و جريمه نمود. برخى مواقع پاسخ دانش آموزانفقط به خاطر آنكه مورد انتظار معلم نيست و با انديشه او همخوانى ندارداشتباه تلقّى مى شود. در صورتى كه خطا زمينه ساز چالش فكرى و ابزارى براىتكوين انديشه است. از اين رو، به دانش آموزان بايد اجازه داد از خطا كردننهراسند; زيرا همه افراد خطا مى كنند و بهتر است آن ها شهامت، شجاعت،تهوّر و جوشش فكرى براى ابداع و خلاقيت داشته باشند و هنگام اشتباه بهجاى تنبيه و سرزنش، هدايت و ارشاد شوند.


منبع: ـ آلن راس، روان شناسى شخصيت (نظريه ها و مفاهيم)، ترجمه سياوش- جمالفر، روان، چ دوم، 1375;

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: